Chernobyl dizisindeki gerçeği yansıtmayan ve doğrusunu bilmenizde yarar olan detaylar (O yıllardan TV kayıtları ve güvenilir kaynaklarla)

Bir Ekşi Sözlük yazarı olan “evrimin kayip halkasi” 2019 Mayıs ve Haziran aylarında (Game of Thrones finalini saymazsak) en çok konuşulan dizi Cherbonyl hakkında bir analiz yayınlamış. Dizideki yalanlar ve gerçekle uyuşan yerleri paylaşmış. O entry’sinde bağlantısı verilen videoları burada derleyip sizin için özet geçmek istiyorum.

Dizinin iddiası: Sovyetler, olayı tamamen gizledi (Yanlış)

Aslında gizlemedi. Olayın yaşandığı günün sabahı Sovyet televizyonunun ilgili haberi aşağıda ancak bu videoda bir kaza yaşandığını, kontrol altına alındığını söylüyor.

2 gün sonrasından bir haber daha. Bu videoda açıkça nükleer kazanın kabullenildiği görülüyor. Reaktörün zarar gördüğü, yardım çalışmalarının sürdürüldüğü açıklanıyor.

Chernobyl’in Hiroşima Saldırısı ile karşılaştırılması ve hayatını kaybeden insan sayıları (Manipülasyon)

Birleşmiş Milletler’e bağlı, Dünya Sağlık Örgütü’nün 2008’de yayınlanan güvenilir raporuna göre Çernobil olayından hemen sonra akut radyasyon sendromu ile gelen, yani doğrudan patlama ve sonrasında gerçekleşen olaylardan etkilenen kişi sayısı toplam 134 kişi. Bunlardan 28’i hayatini kaybediyor ve 106 kisi tedavi ediliyor.

Gelelim ABD’nin yaptıklarına. Bombalama öncesi Hiroşima ve Nagazaki nüfusu:

Hiroşima: 255,000 kişi Nagazaki: 195,000 kişi.

Gerçekte bombalama sonrası Hiroşima ve Nagazaki’de durum:

Hiroşima: 66.000 ölü + 69.000 yaralı, Nagazaki: 39.000 ölü + 25.000 yaralı.

İki şehrin yarısı bir anda neredeyse yok ediliyor. Hiroşima’da ölenlerin yüzde 60’ı, Nagazaki’de ölenlerin yüzde 95’i ‘daha ilk anda, bombanın patlaması ile yanarak, etleri kemiklerine karışmış biçimde ölüyor.

Daha bunun kanseri var, akut sendromu var… Karşılaştırmak doğru bile olmayacaktır. Dizide ikide bir bundan bahsetmeleri tesadüf değil herhalde.

Dizinin iddiası: Tahliye işlemleri bile bile geç yapıldı (Yanlış)

Aslında herkes canla başla çalışıyordu ama HBO’nun reytinge ihtiyacı vardı.

Dizide güzellenen Legasov’un, Pseudology’de yayınlanan intihar kasetinde gerçekte söylediği şeyler aşağıda. Rusçadan çevrildiği için çok iyi bir çeviri değil ama düzeltmeye çalıştım bazı yerlerini. Ekşi Sözlük’te yayınlanan hali de biraz karmaşıktı ama temelde o çeviri baz alındı.

Burada, bu koşullarda, talimatların uygulandığı prosedürlerle sınırlı kaldığı durumlarda, tekrarlanan radyasyon ölçümleri, 25 rontgen olmakta olup bu süre boyunca kişi başına biyolojik röntgen bölge ve tahliye icin, kişi başına 75 biyolojik röntgen tehdidi durumunda zorunlu hale gelecektir. Etkilenen bölgede kalmak sırasında 25 ila 75 arasında değişen röntgenler karar verme hakkı yerel makamlara aittir. Bu şartlar altında tartışmalar devam etmiyordu ama burada şunu söylemeliyim ki fizikçiler, özellikle Viktor Sidorenko, dinamikleri daha iyi bir şekilde değişmeyeceğini tahmin ediyorlardı.

Tartışmamızı dinleyen Boris Yevdokimoviç, zorunlu tahliye kararını verdi. Bundan sonra, Ukrayna temsilcileri Yoldaş Ivy ve Yoldaş Nikolayev ertesi gün kentin tahliyesinin derhal hazırlanmasına başladı. Basit bir işlem değildi, gerekli taşıma miktarını organize etmek gerekiyordu. Tüm bu tahliye, olağandışı koşullarda gerçekleşmesine rağmen oldukça doğru, hızlı ve doğru bir şekilde gerçekleştirildi.

Ayrık delinmeler, yanlışlıklar, maalesef vardı. Örneğin, ayrı bir vatandaş grubu hükümet komisyonuna, kendi otomobillerinde tahliye edilme talebinde bulundu ve şehirden birkaç bin kişi vardı ve bir nevi dalgalanma sonrasında buna izin verildi. Her ne kadar muhtemelen yanlış olsa da, insanların boşaltıldığı bu otomobillerin bazıları kirlenmiş ve arabaların kalitesini, kirlilik seviyelerini kontrol etmek için gerekli dozimetrik direkler, hepsi biraz sonra organize edildi. Böylece, kentte, insanların yanlarında aldıkları şeyler (az miktarda tüketmelerine rağmen, tahliyenin birkaç günlüğüne kısa bir süre için yapılması umuduyla) kirliliği Pripyat’a taşıdı.

Ancak tahliyenin, kentin kirlilik seviyesinin henüz yüksek olmadığı bir zamanda gerçekleştiğini, dolayısıyla insanların çıkardığı nesnelerin kirlilik düzeyinin, insanların kendilerinin kirlilik düzeyinin yüksek olmadığını tekrar ediyorum. Uygulama daha sonra Pripyat şehrinin sivil nüfusunun hiçbirinin olmadığını gösterdi. Kaza anında karakolda olmayanlar ve bu neredeyse 50 bin kişi. Hiç kimse önemli bir zarar görmedi. Bu, insanlar için ikinci koruma hattıydı.

Pseudology

Valery Legasov’un mahkeme konuşması ve ses kayıtları

Legasov’un ses kaydı gerçek ancak bahsedilen duruşmada daha bitmedi deyip yaptığı konuşma, hatta duruşmaya katıldığı bile yalan. Legasov’un katıldığı son toplantı Viyana’daki Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu toplantısı. Dizide çizilen pısırık, kendinden emin olmayan Legasov’un aksine, toplantı sornası ABD’ye canlı bağlanan Valerov bakalım aslında ne demiş, nasıl demiş…

Duruşmadan, reaktör hakkındaki konuşmalar:

Hakim: Reaktördeki eksiklikler bir kazaya neden olabilir mi?

Bu eksiklikler, personelin yanlış eylemlerini açıklamaz. Çekirdekte 15 nötron emici çubuk varsa, reaktör nükleer tehlike değildir ve 30 çubuk reaktörü yetkisiz personel hareketlerinden korur.

Hakim: Reaktör güvenli mi?

Çekirdekte 26-30 nolu çekirdeklerin bulunması pozitif reaktiviteyi telafi eder. RBMK reaktörleri güvenli kabul edilebilir.

Hakim: Neden baş tasarımcının dokümanlarında, RBMK tasarımcılarının, çekirdeğin 15 çubuğundan daha az operasyona sahip olan ve cihazın 750 MW’ın altındaki ısı kapasitesi ile çalışamama durumunun fiziksel ve teknik bir gerekçesi yoktu?

Bu açıklamalar gerekli değil. Aksi takdirde, kurallar şişer. Personelin yetkili olduğu ve her şeyi bildiği varsayılmaktadır. Ancak şimdi düzenlemeler nükleer tehlike rejimlerine ilişkin bir düzenlemeyi içermektedir.

Görüldüğü gibi konusmalar hiç de dizideki gibi olmamış. Bir sure sonra tüm reaktörler elden geçirildi ve yönetmelikler bir kez daha baştan sonra değişti.

Ulyana Komyuk ve Valery Legasov diyalogları (Yanlış)

Aşağıdaki paragraf spoiler içerir.

Dizi, en sonunda, Ulyana karakterinin kurmaca oldugunu söylüyor zahmet edip (her şey aklınızda kurgulandıktan sonra). Öyle bir kişi yok yani. İşte orada çalışan bilim adamlarının sesi olarak koymuşlar diziye güya. Herhalde eldeki anti-komünist materyal yeterli olmamış. “Bilim adamlarının sesi” ile bu açığı kapatmışlar sağ olsunlar. Ses de nasılsa hapse giriyor, gizli doküman buluyor, hastanedeki hemsireyle kavga ediyor.

Nasıl bir sesse artık dizinin en etkili karakteri. Resmen dizinin gerçekliğine yön veriyor. Zaten dizinin 4’te birlik bölümü Legasov ve Çernobil çalışanları ile konuşmaları vs. Ses gerçeklerin kendisinden daha cok konuşuyor mübarek.

Çatı gezisi ve helikopterden atma (Yanlış)

Dizideki gibi Shcherbina ve Legasov, Moskova’dan Pripyat’a helikopterle gitmiyor. Uçakla Kiev’e gidip arabayla gidiyorlar ilk inceleme için.

Dizinin iddiası: Helikopter, santral çekirdeğine yaklaştığı için halata carptı (Çarpıtma)

Hayır. Sahnede gectigi gibi çekirdeğe yaklasma durumu yok. Sadece ve sadece helikopter rotoru, vinc çelik halatına yakalandığı için düştü. Bizim elektrik kablosuna takilan helikopterimiz gibi yani. Tabi sonuç olarak üzücü bir şey ve nasıl olduğunun bir önemi yok ama olay zaten yeteri kadar dramatikken bunu bile oldugu gibi yansıtmamaları enteresan.

Dalgıçların bir hafta içinde ölecek olması (Çarpıtma)

Bu insanların aldigi ölüm riski, yaptiklari şey ve cesaretleri tartışılamaz bile. Ancak bir hafta içinde ölecek olmaları yalan. Keza dalgıçlardan ikisi 2019 itibariyle halen yaşıyorlar. (Dizinin sonunda ölmediklerini bir zahmet söylemişler.)

Boris Yevdokimovich Shcherbina’nın tesadüfen seçilmiş olması ve konumu (Yanlış)

Dizinin sonunda Legasov Shcherbina icin tesadüfen en doğru ve iyi adamı yolladılar diyor. Shcherbina’da buna karşılık beni gönderdiler çünkü olayın önemli olmadığını düşündüler falan diyor. Bu diyalogların hepsi zırva. Keza Shcherbina 2 yıl sonra 1988 Ermenistan depreminde de sorumlu olarak gonderilen, kriz yönetimi konusunda başarılı biri olduğu için bu tür olaylarda bizzat seçilen bir isim ve adam SSCB’nin basindaki adamın yardımcısı.

Yani pozisyon olarak KGB başkanı, enerji bakanı vs. gibi kişilerden hiyerarşik olarak üstün durumda. Ülkenin 2. adamı konumundaki adamı yollamışlar. Daha kimi yollayacaklar, gercekten komik. Geriye Gorbachev’in kendisi kalıyor zaten gidecek. Baskan yardımcısının yolluyorlar ama önemsememiş oluyorlar.

Dizinin iddiası: Sovyetler reaktör için önlem almadı (Yanlış)

Aslında aldı. Reaktör kontrol çubuklarının belli durumlar için sıkıntı yaratabildiğini gördüklerinde tüm yönetimelikleri değistiriyor ve güvenli sınırlarda çalışacak şekilde kurallar koyuyorlar. Dizideki üstü çizili ve üstü çizili değil muhabbeti buradan geliyor. Ama ne hikmetse bundan bahsetmemişler.

Son seyrettiğiniz film ya da favori diziniz hakkında söyleyecekleriniz varsa; makale, video, liste ya da haber formatında içeriğinizi gönderin, yayımlayalım.

Bağlantıyı Kopyala