En dikkatli insanların dahi çuvalladığını gösteren 1998’den inanılmaz bir bilimsel deney: ‘Değişim körlüğü’

Bu video, 1998 yılında Daniel Simons ve Daniel Levin tarafından yapılan ve bir kurbanın, konuştuğu kişinin yerine başkasının geçtiğini fark edemediği bir çalışmadan görüntüleri gösteriyor. Çalışma, “değişim körlüğü” olgusunun laboratuvar dışında da meydana gelebileceğini gösteren ilk çalışmalar arasındaydı. Bu, Simons, Levin ve meslektaşlarının gerçek dünyada değişim körlüğünün nasıl meydana gelebileceğini araştırmak için yaptıkları birçok çalışmanın ilkiydi.

İngilizcesi olmayanlar için kısa bir özet geçeyim: Yol soran adam, aradan geçen adamlardan biri ile yer değiştiriyor, yol sorulan kişi bunu anlamıyor.

Değişim körlüğü hakkında ansiklopedik bilgi

Değişim körlüğü, görsel uyaranın bir değişiklik tanıtıldığında ve gözlemci bunu fark etmediğinde oluşan şaşırtıcı bir algısal fenomendir. Örneğin, gözlemciler genellikle bir görüntüye sokulan, kapatılıp tekrar açılan büyük farklılıkları fark etmede başarısız olurlar. İnsanların değişiklikleri belirlemedeki zayıf yetenekleri, temel sınırlamaları yansıtmak için öne sürülmüştür. Değişim körlüğü çok araştırılan bir konu haline gelmiş, görgü tanığı ifadelerinde ve araba kullanırken dikkat dağılması gibi alanlarda önemli pratik sonuçları olabileceği iddia edilmiştir.

Değişim körlüğünü etkileyen faktörler

• Yaş

Yaş, değişim körlüğünün şiddetini hafifletme konusundaki bir faktörden biridir. Veiel ve arkadaşları tarafından yürütülen bir çalışmada, yaşça büyük bireylerin değişimleri fark etmede daha genç olan bireylere göre daha yavaş oldukları tespit edilmiştir.

• Odaklanma

Değişim körlüğünün içerdiği bir diğer faktör ise odaklanma faktörüdür. Odaklanmadaki artan değişimler, değişim körlüğünün şiddetinde azalmaya etken olmakla birlikte; kasıtlı önyargı öğelerinin ön planda olması, arka plan öğeler ile kıyaslandığında değişim körlüğü üzerinde daha çok etkiye sahiptir.

• Nesne sunumu

Nesne sunumu, nesnelerin görünüm şeklini ve değişim körlüğünü belirleyen bir faktördür. Eğer görüntüdeki değişiklik izleyiciyi görüntüdeki nesneleri tekrar tanımlamaya zorlarsa, orijinal görüntü ve değişmiş görüntü arasında bir gecikme olmadan da değişim körlüğü yaşanabilir. Buna ek olarak, yeni bir nesnenin görünümü, belli belirsiz görünen bir nesneye göre değişim körlüğüne daha dirençlidir. Yeni bir nesnenin görünümü ve belli belirsiz görünen bir nesne, uzaklaşan bir nesneye göre değişim körlüğüne daha dirençlidir. Ayrıca, bir nesnenin görünümü veya başlangıcı, kaybolması veya kaymasına göre değişim körlüğüne daha dirençlidir.

• Madde Kullanımı

Değişimi algılama görevlerinde, madde kullanımının algılamadaki önyargıları etkilediği bulundu. Kişiler aynı anda iki değişime maruz kaldığında, kullandıkları maddeyle ilgili uyaranlardaki değişimi yaşayanlar, nötr uyaranlardaki değişimi yaşayanlara oranla bu maddeyi daha çok kullandığını belirtti. Bu durum, bir değişim körlüğü paradigmasındaki madde kullanımı ve değişim algılama ilişkisini gösteriyor. Kullanılan maddeyle ilgili uyarana daha çok dikkat verme ön yargısı alkoliklerde görülüyor. İleri seviyede içki sorunu yaşayan kişiler, içkiyle ilgili uyaranlardaki değişimi nötr uyaranlardakine oranla daha hızlı algılıyor.

Bunun gibi yüzlerce enfes içerikten oluşan, çok gelişmiş nostalji arşivini göster.

Bilim Haberleri arşivine göz atabilirsiniz.

Bağlantıyı Kopyala