Bu animasyon videoda en fazla inanana sahip 5 büyük dinin -bilindiği kadarıyla- milattan önce 3000 yıllarından bugünlere kadar uzanan hikayesini göreceksiniz. Bu dinler hakkında temel (ansiklopedik) bilgiler sayfanın devamında (oynatıcının altında) yer almaktadır.

İslam, İslamiyet veya Müslümanlık

Tek tanrı inancına dayalı en yaygın İbrahimî dinlerden biridir. İslam peygamberi Hz. Muhammed aracılığıyla 7. yüzyılda yayılmaya başlamıştır. İslam dinine mensup kişilere iman etmiş, inançlı anlamında mü’min veya Allah’a (c.c.) teslimiyet gösteren anlamında Müslüman denir. Zaman zaman gayrimüslim kaynaklarda tercih edilen Muhammedîlik veya Muhammedizm tanımlaması Müslümanlarca kullanılmaz.

İslam inancına göre, İslam’ın kutsal kitabı Kur’an’ı Kerim’i oluşturan sureler Cebrail isimli melek aracılığıyla sözlü olarak Hz. Muhammed’e vahyolmuştur. İslam’ın temelinde, tevhit ilkesi yatar ki bu kavram Allah’ın (c.c.) varlığı ve birliğine inanmak anlamına gelir.

Başlarda siyasal, sonra da teolojik-kavramsal farklılıklar kazanmış olan Şiîlik ve ana akımı temsil eden Sünnilik, ana islam mezheplerini oluşur. Bunların dışında İslam dininde fıkıh ve itîkât gibi konularla ilgili çok sayıda mezhep bulunur. Mezhepler hakkında daha detaylı bilgi bu yazının devamında yer almaktadır.

Hz. Muhammed, İslam dinini yaymasının yanı sıra daha sonraları hâlife ve hanedânlarca yönetilen bir İslam Devleti de kurmuştur. İleride imparatorluğa dönüşen bu devletin bölünmesiyle farklı bölgelerde yeni Müslüman devletler oluşmuştur.

Hristiyanlık veya Hıristiyanlık

Ortadoğu kökenli, tektanrılı, İbrahimi din. İsa’nın adına atfen İsevilik, memleketine atfen Nasranilik de denir. Hıristiyanlık inancına sahip kişilere Hıristiyan denir. 2 milyardan fazla inananı ile Hristiyanlık dünyanın en yaygın dinidir. Hristiyanlar, Dünya’nın her yerine yayılmış olmakla birlikte en yoğun olarak Avrupa, Amerika ve Avustralya’da bulunurlar. Diğer kıtalardan farklı olarak Asya ve Güney Afrika’da farklı dinlerle iç içe yaşarlar.

Hristiyanlığın inanç sistemi ve ibadetleri İsa tarafından; 1. yy.da, Roma İmparatoru Tiberius’un iktidarında, Filistin’de ortaya konmuş, havarileri ve diğer takipçileri tarafından öğretilerek yayılmıştır. Hristiyanlığın kutsal kitabı Kitab-ı Mukaddes’tir.

Yahudilik veya Musevilik

İlk olarak İbranilerin Kutsal Kitabı (Tanah) ile gelen, ardından da Talmud’da ve diğer kutsal metinlerde daha da kapsamlı bir şekilde incelenip yorumlanan inanç, felsefe ve yaşam biçiminine ait uygulamalar bütününe verilen ad. Musevilik, dini Musevilere göre, İsrailoğulları (daha sonra da Yahudi ulusu) ile Tanrı arasındaki akde dayalı ilişkinin dışavurumudur. İlk tek tanrılı din ya da dinlerden biri olarak kabul edilmekte ve hâlen günümüzde uygulanan en eski dinî gelenekler arasında yer almaktadır. Tarihi, ilkeleri ve etiği ile Hıristiyanlık ve İslamın yanı sıra, kimi İbrahimî olmayan dinleri de etkileyen Museviliğin dini metinleri ve geleneklerinin birçoğu diğer İbrahimî dinlerin de merkezinde yer alır. Batı Hıristiyanlığının temelini oluşturan Musevilik, birçok yönü ile laik Batı kavramları olan etik ve medeni hukukla da benzerlikler gösterir.

Hinduizm

Çok kapsamlı ve geniş bir dindir. Özellikle Hindistan, Nepal ve Bangladeş’te yaygındır, günümüzde yaklaşık 900 milyon inananıyla Hıristiyanlık ve İslam’dan sonra en büyük üçüncü dindir.

Budizm

Bugün Dünya üzerinde yaklaşık 500 milyonu aşkın inananı bulunan bir dindir. İlk önce Hindistan’da ortaya çıkmış, daha sonra zaman içinde, Güneydoğu ve Doğu Asya’da (Çin, Japonya, Kore, Moğolistan, Nepal, Sri Lanka, Tayland ve Tibet gibi ülkelerde) yayılmıştır.

İslam Mezhepleri

Sünnî İnanç Mezhepleri

İtîkâdî açıdan Sünni mezhepler iki tanedir. Bunlar:

Maturidi Mezhebi; İmam Maturidi tarafından kurulmuştur.
Eş’ari Mezhebi; İmam Eş’ari tarafından kurulmuştur.
Bu iki mezhep temelde birdir. Ancak teferruata ait kırka yakın konuda fikir ayrılığına düşmüşlerdir. Fikir ayrılığına düştükleri konular sadece ayrıntılardan ibarettir.

Sünnî Fıkıh Mezhepleri

Fıkhî mezhepler arasında uygulama ve ibadetlerde bazı farklılıklar görülür. Fıkhî açıdan Sünni mezhepler dörttür.

Hanefi mezhebi; İmam Ebu Hanife’nin adını taşıyan mezheptir.
Şafii mezhebi; İmam Şafii’nin adını taşıyan mezheptir.
Maliki mezhebi; İmam-ı Malik’nin adını taşıyan mezheptir.
Hanbelî mezhebi; İmam Ahmed İbni Hanbel’nin adını taşıyan mezheptir.

Beşinci bir mezhep de var idi ancak zamanla tükenmiştir: Zahiri mezhebi; İmâm Dâvud-u Zâhîrî’nin adını taşıyan mezheptir.

Şiîlik

Câferîlik; İmâm Câʿfer-i Sâdık’ın adını taşıyan mezheptir.
Zeydîlik; İmâm Ali Zeyn el-Âb’ı-Dîn’in oğlu Zeyd bin Ali’nin adını taşıyan mezheptir.
İsmâilîlik; İmâm Câʿfer-i Sâdık’ın büyük oğlu imam İsmâ‘îl bin Câʿfer el-Mûbarek’in adını taşıyan mezhep.

Haricîlik

Ali ve Muaviye arasında sürdürülen savaşlar ve mücadelelerde Hâricîler üçüncü gurup olarak ortaya çıkmışlardır. Siyasi, itikadi veya tarihi bazı ihtilaflar nedeniyle Hâricîler kendi içlerinde de çeşitli gruplara ayrılmışlardır. Bu grupların bazıları İslam dininin temel akide kaidelerini takip ederken, bazıları İslam dininin itikadi prensiplerinden ayrılarak İslam dairesi dışı ilan edilmiş ve İslam dinin dışında incelenmiştir. Fakat bu grupların da temelleri Haricilere ve İslam dinine dayanır.

Haricî Grupların Başlıcaları
Ezarika
Sufr’îyye
Necedat
Acaride
İbadiyye

İslâm Dışı kabul edilenler

Meymûn’îyye
Yezîd’îyye

Bağlantıyı Kopyala